Kürtaj 

Kürtaj rahim içinden doku almak anlamına gelir. Genellikle gebelik sonlandırma amacıyla yapılmaktadır. Bunun dışında biopsi veya tedavi amaçlı da uygulanır. Tıp dilinde D&C (dilatasyon ve küretaj ) olarak ifade edilir. 

Kürtaj işlemi hangi amaçlarla yapılır ?

·         Gebelik sonlandırılması (Tıbbi tahliye, İstenmeyen Gebelik):
İstenmeyen gebeliklerin  sonlandırılması amacı ile yapılır. Ülkemizde 10 haftalık gebeliğe kadar hamilenin  rızası ile yapılmaktadır. Gebe reşit ise ve bekar ise kendi onayı yeterlidir, evli ise eşinin de onayı gerekir. Bu yöntem ancak ailevi ,sosyal ,tıbbi sebepler var ise yapılmalıdır. Bir doğum kontrol yöntemi olarak algılanmamalıdır. 

·         Fraksiyone küretaj, probe  kürtaj (PC):
Şiddetli ve uzamış kanamalarda ve özellikle 40 yaşının üzerindeki kadınlarda hem  sebebi tespit etmek hem de kanamayı durduracak tedaviyi sağlamak amacıyla yapılır.

·         Endometriyal dating:
Kısırlık teşhisinde yumurtlamanın olup olmadığını tespit amacıyla  adetin 21. günü rahim içinden küçük bir parça alınarak  progesteron hormonunun rahim içine etkisi araştırılır.

·         Rest kurtaj (RC);
Kendiliğinden olan düşüğün veya daha önce yapılan kürtajdan sonra kalan parçaları temizlemek için yapılan işlemdir.  

Kürtaj (gebelik sonlandırma) nasıl yapılır, uygulama tekniği nedir?

Ø      Kürtaj işlemi öncesinde tam jinekolojik muayene ve transvaginal ultrasonografi ile değerlendirme yapılmalıdır.

Ø      Günümüzde genellikle vakum aspirasyon yöntemi ile küretaj yapılmaktadır. Bu kullanılan vakum sistemi Karmen kanülü olarak isimlendirilmektedir. Bu sistemin uçları plastik olup kullanıldıktan sonra atılmalı ve tekrar kullanılmamalıdır.

Ø      Genel anestezi yada lokal anestezi uygulanabilir. Daha önce doğum yapmamış veya sezaryen ile doğum yapmış hastalarda  genel anestezi tercih edilir. Lokal anestezi ile rahim ağzının her iki yanına anestezik ilaç enjekte edildiği halde rahatsızlık hissi ve vakum esnasında ağrı duyulabilir. Kürtajın psikolojik etkisi de düşünüldüğünde genel anestezi tercih edilmektedir. Genel anestezi bir anestezi uzmanı tarafından verilmelidir. Anestezi kürtaj işlemi kısa olduğu için  3-5 dakika sürer. Uyanma süresi genellikle 5 dakikadır. İşlem sonrası 1 saat dinlenmenin ardından anestezi etkisi geçtiği için hasta evine gidebilmekte ve normal yaşantısına dönmektedir.

Ø      İşlem öncesi mutlaka 4-6 saat açlık gerekir. Su içilmesine de izin verilmez.

Ø      İşlem jinekolojik  masada muayeneyi takiben yapılır.

Ø      Rahim ağzının görülebilmesi için önce vajinal spekulum yerleştirilir. Vagina ve rahim ağzı özel bir solüsyonla silinir. Genel anestezi uygulanan hastalar bu hazırlığı başından itibaren hiç hissetmezler ve görmezler.

Ø      Buji olarak isimlendirilen aletler yardımı ile gebelik haftasının büyüklüğüne göre rahim ağzı genişletilir. Daha önce doğum yapmış ve gebelik haftası küçük hamilelerde bu dilatasyon bazen gerekmemektedir. Lokal anestezi uygulanan kadınlarda kürtaj işleminin en sıkıntılı ve ağrılı dönemdir.

Ø      Dilatasyonun yani rahim ağzını genişletmenin ardından steril olan ve özel boyutlarda olan plastik kanüller ile rahim ağzından girilerek rahim boşluğuna ulaşılır. Kanülün ucu özel üretilmiş ve 60 santilitrelik vakum yaratan özel enjektöre monte edilir, enjektör ile negatif  basınç sağlanarak rahim içi vakumlanır. Bu yöntem ile keskin, metal küretlerin kullanımı aza indirilmiştir. Eskiden keskin metal küretler ile yapılan kürtajlarda  rahim delinmesi,yapışıklık riski daha fazla olmaktaydı. 10 haftanın altındaki kürtajlarda artık bu eski yöntem kullanılmamaktadır.

Ø      Rahim içi temizlendikten sonra tek dişli çıkarılır, çıktığı yerdeki kanama bir gazlı bez ile tampone edilerek kanama durdurulur. Vagina tekrar antiseptik solüsyonlarla ile yıkanıp spekulum çıkarılır.

Ø      Hasta kaldırılmadan rahim içi ultrasonografi ile parça kalıp kalmadığını anlamak   için kontrol edilir.

Küretaj sonrası  nelere dikkat edilmelidir?

·         Antibiyotik, ağrı kesici ve gerekli görülürse kanama azaltıcı ilaçlar  verilerek evine gönderilir. Lokal anestezi ile 15 dakika, genel anestezi sonrası 1 saat sonrası hasta eve gönderilir.

·         Kürtajdan 1 hafta sonra  ultrasonografi ile rahim içi kontrol edilir.

·         Kurtaj sonrası genelde 2-3 gün sonra adet tarzında fazla olmayan ve 10-15 gün devam eden kanama başlayabilir, bu normaldir. Telaşlanacak bir şey yoktur. Kanama olmaması da normaldir. Kanama ile birlikte genellikle az miktarda küçük pıhtılar düşebilir ve kanama ile birlikte 1-2 gün devam eden adet sancısına benzer ağrılar da olabilir. Bu belirtilerin hepsi normaldir.

·         Kürtaj yapılan gün adetin ilk günü olarak kabul edilir. Kürtaj sonrası  4-6 hafta içinde adetin görülmesi gerekir. İşlem sonrası 40 gün içinde adet görülmez ise doktorunuzu aramalısınız.

·         Küretaj sonrası 2-3 hafta havuz, deniz, jakuzi ve küvette banyo yasaktır. Ayakta ılık duş şeklinde banyo yapılabilir.

·         Kürtaj sonrası 2-3 hafta cinsel ilişki önerilmez.

 Kürtajın riskleri nelerdir?

Ø      Perforasyon (rahim delinmesi ): Gebe rahmi yumuşak olduğu için dikkatsizce yapılan sert bir hareketle delinebilir. Risk gebelik yaşı büyüdükçe artmakla beraber vakum küretajlarda plastik kanüller kullanıldığından nadir görülür.Çoğu kere delik  küçük ve rahmin tepe kısmında olduğundan kanama olmaz ve kendiliğinden kapanır.Delinme alanı büyükse kanama olacağından acil ameliyatla alınması gerekir.

Ø      Enfeksiyon: Hijyenik olmayan ortamda işlemin yapılması  veya kişinin kendi ihmali (kürtaj sonrası erken cinsel ilişki, havuza girme, antibiyotikleri düzenli kullanmama, dış ortamdan enfeksiyon alma gibi..) sonucu 5-6 gün sonra enfeksiyon gelişebilir. Koruyucu antibiyotik önlem için kullanılmalıdır.

Ø      Gebeliğin devamı: Gebelik kesesinin rahim içinde görüntülenmeden çok erken, 5 haftadan önce yapılan kürtajlarda meydana gelebilir. Kürtaj sırasında vakum ile kese çok küçük olduğu için alınamaz.

Ø      Parça kalması (rest plasenta): Kürtajdan sonra kanamanın artması ile anlaşılır. Bazen kanama 10-15 gün sonra görülebilir. Bu nedenle kürtaj sonrası bir hafta sonra yapılan kontrol ultrasonografisi önemlidir.Tedavi olarak kürtaj tekrarlanır.

Ø      Rahim içi kan birikmesi (hematometra): Nadir görülür. Epey ağrılıdır.Daha çok 8 haftadan büyük gebeliklerde veya yaşlı anne adaylarında görülür. Rahim toplayamaz ve rahim ağzının kapanması sonucu kan birikmesinden meydana gelir. Rahim ağzının buji ile açılması problemi çözer.

Ø      Başarısız küretaj: Önceden yapılan rahim ağzında yara yakılması, konizasyon gibi işlemler, eski sezaryenlere bağlı veya doğumsal rahim kanalındaki şekil bozuklukları,çift rahim gibi anomaliler veya rahim kanalının yapısını bozan myomlar gibi sebeplerden dolayı rahim ağzı açılamaz ve teknik olarak kürtaj gerçekleştirilemez.

Ø      Asherman sendromu (yapışıklık): Kürtaj sonrası rahim içi duvarlarında gelişen yapışıklık sonucu adet miktarında azalma, adet görememe halidir. Kısırlığa neden olabilir. Rahim içi dokusunun keskin küretle kazınması veya kürtaj sonrası enfeksiyon gelişmesi sonucu oluşur.

Anestezinin riskleri nelerdir?

*   Lokal anestezi; ile yapılan kürtajda rahim ağzı tek dişli ile tutulu iken ve rahim ağzının açılması sırasında  ani ağrıya bağlı tansiyon düşmesi, terleme, fenalık hissi, bayılma oldukça sık görülmektedir. Vakumun yarattığı çekilme hissi de karında kramp tarzına ağrı ve bulantı-kusmaya sebep olabilmektedir. Bu gibi durumda kürtaja ara verilir veya hemen bitirilerek hastanın ayakları yukarı kaldırılıp tansiyonun düzelmesine ve fenalık hissinin geçmesine yardımcı olunur.
*    Genel anestezi; Riskleri hasta yaşı, sağlık durumu, sistemik hastalık varlığı gibi faktörlere bağlıdır. Genel anestezi uzman anestezi doktoru tarafından uygulanmalıdır. Kürtaj süresinin kısa olması (3-5 dakika) ve yüzeyel anestezi yapılması riskin fazla olmamasını sağlamaktadır. Genellikle hastalar anesteziden uyanırken  bazen bulantı- kusmaları olur veya psikolojik sebeplerden dolayı  ajite olup ağlayarak uyanırlar.

Doktorunuzu hemen arayın!

·         Kürtaj sonrası evde fenalık hissi olursa

·         Kanama çok fazla olup gittikçe artıyor ise

·         Kürtajdan 15-20 gün geçmesine rağmen kanamanız hala adet vasfında devam ediyor ise ve azalmıyorsa

·         Şiddetli kanama ile birlikte olan kıvrandırır tarzda ağrılarınız olursa

·         Hiç kanamanız olmayıp ağrılar çok şiddetli ve kramp tarzında ise

·         Ateşiniz yükseliyor, kokulu akıntı, kanama  ve kasık ağrılarınız var ise

·         Gebelik belirtileri hala devam ediyor ise ve

·         Kendinizi iyi hissetmiyorsanız, huzursuz iseniz doktorunuzu arayınız!

 

...