Yumurtalık (Over) Kistleri 

Fonksiyonel (işlevsel, basit)  kistler ya folikülün büyümeye devam etmesiyle (folikül kisti) veya oluşan sarı cismin gerilememesiyle (corpus luteum kisti) ortaya çıkarlar. İşlevsel kistler yumurtalıklarda üreme çağında en sık görülen kist türleridir.

Folikül kisti (yumurta kisti):

·         Gençlerde en sık rastlanan kistlerin başında gelir. Gelişen yumurta hücresinin çatlamaması ve büyümeye devam etmesi nedeni ile olduğu düşünülmektedir. Büyüklükleri genelde 2-3 santimetredir, nadiren 5 santimetreyi aşar. Oldukça gergin ve içinde berrak sıvı içeren kistlerdir. Herhangi bir sorun yaratmazlar. Ultrasonda folikül kistleri sıvı dolu, eşit yoğunlukta, yuvarlak görünümlü olup solid (sıvı dışı yapı) komponent içermez. 

·         Nedeni tam bilinmemektedir, ancak kabul edilen bazı teoriler vardır. Kronik  iltihap gibi yumurtalıklara  giden kan miktarının arttığı durumlarda foliküllere ulaşan hormon miktarlarının normalden fazla olması nedeni ile gelişebileceği kabul gören oluş mekanizmasıdır. Başka bir olası neden ise beyinden salgılanan yüksek  gonadotropin hormonu varlığında (FSH, LH) yumurtalıkların olması gerekenden fazla uyarılması neticesinde ortaya çıktıklarıdır. Gonadotropinlerin salgılanış şeklini bozan pek çok etken olsa da genelde altta yatan bir sebep bulunamaz. Stres bu etkenlerden biridir.

·         Follikül kistleri genelde belirti vermezler. Bazen östrojen hormonu salgılayarak adet düzensizliğine neden olabilir. Sıklıkla başka bir nedenle yapılan ultrason incelemesi esnasında fark edilen follükül kistleri, belirti verdiğinde en sık adet gecikmesine neden olur.

·         Follikül kistleri genelde kendiliğinden kaybolur ve tedavi gerektirmez. Üreme çağındaki kadınlarda saptanan ve 5 santimetreden küçük kistler takibe alınır. Hasta bir ay sonra âdetin 5. günü muayeneye çağırılır. Kistin 1-2 adet dönemi sonrasında kendiliğinden kaybolması beklenir. Bazı zamanlarda kistin küçülmesini kolaylaştırmak için doğum kontrol hapları verilebilir. Burada amaç beyinden salgılanan gonadotropinleri baskılayarak yumurtalıklar üzerindeki uyarıyı ortadan kaldırmaktır. Tedaviye rağmen küçülmeyen ya da büyüme gösteren kistlerde ameliyat gerekli olabilir.

Korpus (corpus) luteum kisti:

·         Normalde her yumurtlamadan sonra yumurta hücresinin atıldığı doku farklılaşır ve korpus luteum adı verilen dokuya dönüşür. Korpus luteumun görevi olası bir gebelikte düşük olmadan gebeliğin rahme yerleşmesini sağlayan progesteron adı verilen hormonun plasenta fonksiyonel hale gelene kadar üretilmesidir. Bu doku zaman içinde sıvı birikmesi nedeni ile kistleşebilir. Genelde 3-4 cm büyüklüğündedir. Bu kistler folikül kistlerinden daha büyük olmaya meyillidirler ve genellikle ilk saptandıklarında bir mandalina büyüklüğünde olup takip sürecinde daha da büyüyebilirler.

·         Hormon salgılaması olduğu için adet rötarına yol açabilir. Kist içine kanama olursa kasıklarda ağrı görülebilir. Bazen patlayıp karın içine kanamaya yol açabilir. 

·         Herhangi bir komplikasyon gelişmediği durumlarda tedavi gerektirmez. Folikül kistlerinde olduğu gibi kendiliğinden veya doğum kontrol hapları yardımıyla kaybolmaları mümkün olmakla beraber bu süreç folikül kistlerine göre daha uzun olabilir.
 

İnklüzyon kisti:

Sıklıkla rahim ameliyatı esnasında rastlanan fonksiyonel olmayan bir kisttir. Çoğu mikroskopik boyuttadır. Hiçbir belirti vermez ve ultrasonda da fark edilemez. Muhtemelen her yumurtlamadan sonra yumurtalık cidarının bütünlüğünün bozulmasını takiben doku içerisindeki hücrelerin hapsolmasından kaynaklanmaktadır. 

Teka-lutein kisti (Gebelik ve Kist) :

Aşırı hormon salgısına bağlı olarak ortaya çıkar. Erken gebelikte görülür. Hemen hemen her zaman çift taraflıdır ve 10 cm kadar büyük olabilirler. Sıklıkla kısırlık tedavisi alanlarda görülür. Takipi gerekir. Genellikle 3. ayda geriler.
 

 

...